Arbitraj Nedir ?

İnternette Arbitraj nedir? konusunu araştırdığınızda karşınıza birçok sayfa çıkmaktadır. Ancak fark ettim ki hiçbirinde uygulamaya yönelik tutarlı örnek bulunmamakta. Kısa sözlük tanımlarıyla insanlara yanlış ve hayali şeyler öğretmektense gerçekte nasıl kambiyo arbitrajı yapabileceğinizi uygulamaya yönelik bir örnekle sizlere anlatmaya karar verdim.

Arbitraj; farklı ülkelerin piyasalarında kote edilen döviz kurları arasındaki farklılıktan yararlanarak kazanç sağlamak amacıyla bir paranın, ucuz olduğu piyasadan alınıp pahalı olduğu piyasalarda satılması işlemidir.

Arbitraj denildiğinde genelde kambiyo arbitrajı ilk akla gelen yöntemdir. Para piyasasının işlem hacmi diğer enstrümanlara oranla oldukça yüksek olduğundan uluslar arası piyasalarda anlık oluşan kotasyon farklılıklarından yararlanabilmek mümkündür. Menkul kıymetler, kıymetli madenler, kıymetli evrak gibi değerler de, iki piyasa arasındaki fiyat farklarından yararlanmak amacıyla fiyatların düşük olduğu yerlerden alınarak fiyatların yüksek olduğu yerlerde satılabilmektedirler. (Turkcell hisseleri menkul kıymet arbitrajına örnek verilebilir. Çünkü hem NewYork borsasında hem de İMKB de işlem görmektedir. Bu konu hakkında editörümüzün eminim bizlere aktarmak istediği tecrübeleri olmuştur.)

Teorik olarak İyi işleyen piyasalarda fiyat farklılıklarının yaşanmaması gerekir. Çünkü olması gereken fiyat, kısa sürede belli bir noktada arz ve talebe bağlı olarak kendiliğinden oluşur. Hele ki küreselleşen finansal sistemde bu beklenen bir olaydır. Ancak günümüzde sistem bu şekilde işlememektedir.

Arbitraj işlemi ile sağlanan kâr marjı, genelde düşük kalmaktadır. Çünkü bankalar bu tür işlemlere çok rağbet ettiklerinden, çeşitli piyasaların kurları, arbitraj işlemleri sonucu birbirine yaklaşmakta, aradaki fark, çoğunlukla ulaşım giderlerini karşılayacak düzeylere düşmektedir. Bu bakımdan arbitraj işleminden önemli ölçüde kâr sağlanabilmesi, işlemin büyük ölçeklerde yapılmasına bağlıdır, ancak bu da arbitraj işleminin riskini artırır.

Gelelim örneğimize, gerekli veriler aşağıda sunulmuştur

Varsayımlar;
- Arbitraj 1 yılda tamamlanacaktır,
- İşlem maliyeti yoktur,
- Ortalama kurye ve faiz kullanılmıştır,
- borçlanma ve yatırım faizi aynı kabul edilmiştir,
- işlemler farklı ülkelerde gerçekleştirilmiştir,

EUR/USD (spot) = 1,2930
EUR/USD (1 yıl – forward)= 1,2810

1 yıllık piyasa faiz oranları
USD >> %2
EUR >> %5

* Bu veriler ışığında 1.000.000 USD($) borçlanarak piyasaya çıkan bir yatırımcının net arbitraj kazancı ne olur?, gelin hep beraber hesaplayalım…

%2’den 1.000.000 USD borçlandık diyelim,
Elimizdeki parayı anında o günkü spot kurdan EURO’ya çevirdik,
1.000.000 / 1,2930 = 773.395,20 EUR elde ederiz.

Elimizdeki 773.395,20 EUR, 1 yıllığına %5’ten vadeli yapılır,
1 yıl sonra elimize geçen tutar; 773.395,20 x 1,05 = 812.064,96 EUR olur

1 yıl sonundaki forward kur 1,2810 olarak verilmişti,
1 yıllık faiz sonucu elde ettiğimiz 812.064,96 EUR, 1,2810’dan USD ye çevrilir.
1 yıl sonunda, 812.064,96 x 1,2810 = 1.040.255,22 USD elde etmiş oluruz. Faiz kazancı = 40.255,22 USD’dir.

Sene başında %2’den borçlandığımız 1.000.000 USD için, 1.000.000 x 0,02 = 20.000,00 USD faiz borcu ödenir.

Faiz kazancı = 40.255,22 USD
Faiz gideri = 20.000,00 USD

Arbitraj kazancı = 20.255,22 USD’dir. Bu işlemi yapan yatırımcı eli taş atıp yorulmadan bu kazancı elde etmiştir. " Arbitraj nedir? " sorusuna kolay bir örnekle cevap vermeye çalıştık, umarız herkes için faydalı olur.